Het degrees of freedom problem.
Het degrees of freedom-probleem, geïntroduceerd door de Russische neurofysioloog Nikolai Bernstein, draait om de vraag hoe het lichaam omgaat met de talloze bewegingsmogelijkheden die het heeft.
Ondanks deze complexiteit slaagt het zenuwstelsel erin om gecontroleerde en efficiënte bewegingen te maken door onnodige bewegingsmogelijkheden te “bevriezen.”
Wanneer we dit principe toepassen op de schouder, zien we dat het lichaam niet altijd alle beschikbare vrijheidsgraden gebruikt. Het kiest in plaats daarvan de meest efficiënte en stabiele opties om bewegingen uit te voeren, zoals bij het optillen van de arm. Dit is een cruciale vaardigheid van het lichaam, vooral wanneer het wordt geconfronteerd met externe factoren, zoals pijn of letsel.
Op hoeveel verschillende manieren kan jij je telefoon in je broekzak stoppen?
Wat gebeurd er met bewegingsvrijheid bij schouderpijn?
Bij schouderpijn verandert de manier waarop je beweegt. Dit is een geweldige compensatie dat ervoor zorgt dat je meer pijn of schade krijgt. Dit noemen we een ‘bewegings-adaptatie’. Doordat het lichaam bepaalde bewegingen niet meer ‘wil’ maken pas je je manier van bewegen automatisch aan. Sommige vrijheidsgraden worden daarom als het ware bevroren. Wat aanvankelijk een beschermingsreactie is, kan op den duur leiden tot stijfheid, afgenomen beweeglijkheid en overbelasting van andere gewrichten en spieren.
Het resultaat van een goed bedoelde adaptatie kan uiteindelijk zorgen voor een groter probleem. Je lichaam heeft minder beweegopties wat het degrees of freedom probleem versterkt en verdere compensaties in bijvoorbeeld je nek, elleboog of rug kan veroorzaken.
Waarom helpt oefenen op een instabiele ondergrond.
Mensen die langdurig schouderpijn hebben waarbij het beweegpatroon verstoord is of dreigt te gebeuren kan oefenen op een instabiele ondergrond ontzettend effectief zijn. Oefenen terwijl je uit balans raakt dwingt je lichaam oplossingen te vinden om niet uit balans te raken. Hierdoor nemen je degrees of freedom toe. Dit stimuleert de coördinatie en samenwerking tussen verschillende spieren wat zorgt voor nieuwe beweegpatronen, en dat werkt:
- Heractivatie van coördinatie: Het lichaam moet bij balanceren meerdere spieren activeren. Waardoor de natuurlijke bewegingen van de schouder herstellen.
- Betere motorische controle: Het zenuwstelsel leert om gecontroleerde bewegingen te maken zonder onnodige compensaties.
- Verhoogde spieractivatie: Meer spiergroepen worden aangesproken wat de schouder sterker en flexibeler maakt.
- Vergroten mobiliteit: De beperkte bewegingspatronen die door pijn waren vastgezet, worden langzaam weer hersteld.
Samen aan de slag?
Een andere manier van oefenen hebben voor veel mensen gezorgd dat zij weer kunnen functioneren in het dagelijks leven, werk en sport.
Als fysiotherapeut met focusgebied op de schouder denk ik graag eens met je mee om te kijken wat je schouder nodig heeft. Of je nu lekker met je kleinkinderen wilt spelen, goed wil kunnen werken of bovenhands wil serveren in sport, we kunnen iets bedenken wat richting jouw doel werkt.
Gijsbert,
schouder fysiotherapeut
